Please Wait |
|
Please Wait |
گزارش اکوسیستم استارتاپی نیجریه
بررسی اجمالی
شهر لاگوس پرچمدار اکوسیستم استارتاپی نیجریه به حساب می‌آید.
لاگوس قطب اکوسیستم استارتاپی نیجریه است و ادعا می‌کند درکنار شهرهایی مثل کیپ‌تاون و نایروبی، برجسته‌ترین شهر استارتاپی قاره شمرده می‌شود. حدود ۴۲۵ (۸۸.۴ درصد) از استارتاپ‌های حوزه‌ی فناوری نیجریه که در این گزارش بررسی شده، خارج از شهر راه‌اندازی شدهاند. پایتخت نیجریه، به نام آبوجا، با ۲۳ سرمایه‌گذاری با اختلاف در رتبه‌ی دوم قرار گرفته. این درحالی است که طبق مدارک و شواهد در ۱۳ نقطه‌ی دیگر هم فعالیت دارد.
استارتاپ‌های نیجریه‌ای به سطوح فوق‌العاده‌ای از پشتیبانی اکوسیستم دسترسی دارند. تقریبا نیمی از ۴۸۱ شرکتی که در این گزارش بررسی شدهاند، از زمان شکل‌گیری‌شان تا کنون، وارد دوره شتابدهی شده اند. در کل، ۲۱۷ شرکت در یک شتاب‌دهنده یا دوره‌ی شتابدهی محلی یا بین‌المللی شرکت کرده‌اند. با توجه به این آمار، ۴۵.۱ درصد، بهتر از ۳۸.۶ درصدی است که در مصر دیده شده و البته از ۲۵.۷ درصد آفریقای‌جنوبی هم بسیار جلوتر است.
بسیاری از این استارتاپ‌ها به چنین خدمات پشتیبانی‌ای در مراکز ایجاد همکاری لاگوس دسترسی دارند. این مراکز از سال ۲۰۱۱ فعالیت داشته‌اند، ولی برنامه‌های دیگری هم از آن زمان تا کنون شروع به فعالیت کرده‌اند. ضمنا، استارتاپ‌های نیجریه‌ای بیشتر از استارتاپ‌های سایر نقاط قاره برای برنامه‌های مشهوری مثل وای‌کامبینیتر و تِک‌استارز احتمال انتخاب شدن دارند.
استارتاپ‌های نیجریه در مجموع ۱۹,۳۳۴ نفر را استخدام کرده اند که ۱۱,۳۴۰ نفر استخدامی‌های استارتاپ‌های آفریقای جنوبی را کوچک جلوه میدهد. میانگین تعداد کارمندان هر استارتاپ ۴۰ نفر است. بخش فین‌تک با ۸,۶۵۳ موقعیت شغلی، حدود نیمی از استخدامی‌های نیجریه را تشکیل میدهد. درحالی‌که بین آنها فین‌تک، تجارت الکترونیک، سیستم حملونقل هوشمند و پشتیبانی و مدیریت سلامت ۷۴.۹ درصد از تمامی مشاغل را شامل می‌شود.
سرمایهگذاریهای نیجریه بر اساس تعداد نیروی کار استخدام شده
هر ۱۰ نفر کارفرمای برتر استارتاپ‌های نیجریه در فین‌تک، تجارت الکترونیک یا فناوری خرده‌فروشی فعال هستند.
۱۹,۳۳۴ نفر در استارتاپ‌های حوزه‌ی فناوری نیجریه مشغول به کار شدهاند.
نیجریه محبوب‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری این قاره است. بین ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۲، ۳۸۳ استارتاپ حوزه‌ی فناوری مجموعا ۲.۰۶۸.۷۰۹.۴۴۵ دلار آمریکا درآمد داشته‌اند. این رقم بالاتر از هر کشور دیگری است.
در سال جاری، تا آگوست ۲۰۲۲، ۱۰۷ استارتاپ نیجریه‌ای جذب سرمایه کردند. این تعداد، حدود یک‌سوم استارتاپ‌های سرمایه‌گذاری شده‌ی این قاره را تشکیل می‌دهند. مجموع درآمد جاری این کشور در سال ۲۰۲۲، ۷۴۷.۹۰۸.۰۰۰ دلار آمریکا و مجموع رکورد سالانه در سال گذشته، ۷۹۳.۷۹۰.۰۰۰ دلار آمریکا بوده است.
بخش‌بندی‌ها
فین‌تک
از آنجایی که استارتاپ‌های فین‌تک در بسیاری ازاکوسیستم‌های تثبیت شده‌ی این قاره حضور دارند، در اکوسیستم استارتاپی نیجریه هم خیلی رایج‌تر از بقیه هستند. در مجموع ۱۷۳ شرکت، یعنی ۳۶ درصد از ۴۸۱ سرمایه‌گذاری، شامل این گروه می‌شوند. این رقم سه برابر بیشتر از موقعیت پرتعداد بعدی، یعنی تجارت الکترونیک و فناوری خرده‌فروشی است. فین‌تک در اکثر جوامع استارتاپی آفریقایی بیشترین توجه را به خودش جلب کرده و سهم عمده‌ای از سرمایه‌گذاری را هم دارد.
در مورد زیربخش‌ها، فعالیت‌ها متفاوت است. با این‌حال، پرداخت و انتقال وجه (۴۶ استارتاپ، یعنی ۲۶.۶ درصد از سرمایهگذاریهای فین‌تک نیجریه) و وام‌دهی و تامین‌مالی (۳۴ استارتاپ، یعنی ۱۹.۷ درصد از سرمایهگذاریهای فین‌تک نیجریه)، به وضوح پیشرو هستند. همچنین، فعالیت‌های قابل توجه‌ای در جهت فناوری اطلاعات و ارتباطات، فناوری سرمایه‌گذاری، امورمالی شخصی و مدیریت کسب‌و‌کار وجود دارد.
این تفکیک به صورت گسترده، منعکس‌کننده‌ی الگوهای اصلی آفریقا و پرداخت و انتقال وجه‌های اصلی، یعنی طولانی‌ترین و شلوغ‌ترین زیربخش‌های فین‌تک است. با توجه به این واقعیت که مصرف‌کنندگان آفریقایی درگیر دسترسی به خدمات اعتباری مرسوم هستند، وام‌دهی و تامین‌مالی دائما و به‌طور فزاینده در بین استارتاپ‌ها محبوب شده و این شانس را در اختیارشان قرار داده. نیجریه در مقایسه با همتایان خود در سرتاسر قاره، در زمینه‌ی بلاک‌چین، فناوری سرمایه‌گذاری و بانکداری آزاد، فعالیت نسبتا بالایی دارد. اما هنوز در مورد فناوری مرتبط با بیمه قابل بهره‌برداری نیست.
فعالیت استارتاپ‌های نیجریه‌ای به‌خصوص فین‌تک، عمدتا در لاگوس صورت می‌گیرد. ۱۶۱ استارتاپ فین‌تک که اینجا مورد بررسی قرار گرفته، یعنی ۹۳ درصد از کل، در پایتخت تجاری کشور مستقر هستند. این آمار به طورکلی بالاتر از میانگین، یعنی ۸۸.۴ درصد است. همچنین، این فعالیت در آبوجا، پورت هارکوک، کادونا و اویو هم دیده شده.
هیچ نشانه‌ای مبنی‌بر کاهش سرعت روند راه‌اندازی سرمایهگذاریهای فین‌تک در نیجریه وجود ندارد. برای مثال، در آفریقای جنوبی، در سال‌های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ بیشترین شرکت‌های فین‌تک تاسیس شدند، اما شلوغ‌ترین سال برای تاسیس شرکت‌های فین‌تک در نیجریه، سال ۲۰۲۱ بوده که ۳۱ شرکت شروع به کار کرده‌اند.
۲۷ شرکت در سال ۲۰۲۰ و ۲۸ شرکت هم در سال ۲۰۱۹ شروع به کار کردند. با حساب ۳ شرکتی که در سال ۲۰۲۲ به این لیست اضافه شده، بیش از نیمی از سرمایهگذاریهای فعال فعلی فین‌تک در نیجریه طی سه سال و نیم گذشته راه‌اندازی شدهاند. این موضوع نشانگر جذابیت این بخش و در عین‌حال میزان قابل‌توجه نرخ ریزش در آن است.
فین‌تک نیجریه، در بین اکوسیستم استارتاپی وسیع این کشور، با ۸۶۵۳ شغل و میانگین ۵۰ نفر در هر استارتاپ، بزرگترین کارفرما به حساب می‌آید. ۶ تا از ۱۰ کارفرمای بزرگ اکوسیستم استارتاپی نیجریه از شرکت‌های فین‌تک هستند. رِن‌مانی ۸۹۲، کوریوایز ۵۷۰، فلاترویو ۵۴۱، تیم‌اپت ۴۶۰، فِیرمانی ۳۸۵ و کودا ۳۵۶.
هفتاد و پنج مورد از استارتاپ‌های فین‌تک، یعنی حدود ۱۶.۸ درصد آنها، که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند، از زمان تاسیس تا حال، درگیر نوعی شتاب‌دهنده یا دوره‌ی نهفتگی بوده‌‌اند. شاید تعجب کنید، ولی این میزان خیلی کمتر از میانگین کشوری، یعنی ۴۵.۱ درصد است. بیست و چهار استارتاپ در بین آنها، حداقل یک بنیان‌گذار خانم دارد که به طور میانگین ۱۳.۹ درصد می‌شود و همچنان کمتر از میانگین کشوری آن، یعنی ۱۵.۶ درصد است.
بیش از نیمی از سرمایهگذاریهای فعال فعلی فین‌تک در نیجریه طی سه سال و نیم گذشته راه‌اندازی شدهاند
تجارت الکترونیک و فن‌آوری خرده‌فروشی
بعد از فین‌تک، تجارت الکترونیک و فناوری خرده‌فروشی با ۵۸ استارتاپ یعنی ۱۲.۱ درصد، از نظر میزان فعالیت استارتاپی در بین استارتاپ‌های نیجریه، در رتبه‌ی دوم قرار دارند. نیجریه از آنجایی که مرکز پیشروهایی مثل جومیا و کونگا در آفریقا است، در زمینه‌ی تجارت الکترونیک شهرت زیادی دارد. با این وجود، به خاطر درجات بالای ریزش نرخ و سطوح غیرقابل اعتماد سرمایه‌گذاری، باوجود کارآفرینان مشتاق، از نظر میزان محبوبیت از فین‌تک عقب افتاده است.
فعالیت‌هایی که توسط این بخش انجام می‌شود، بسیار متنوع است. ۱۹ درصد، یعنی ۱۱ فروشگاه آنلاین مثل جومیا یا آمازون، که نمونه‌های بین‌المللی هستند. ۱۵ درصد، یعنی ۹ روش مرتبط با فناوری خرده‌فروشی. منظور از این روش‌ها، محصولات و خدمات مبتنی بر فناوری است که برای کمک به خرده‌فروشانی که به طور فیزیکی فعالیت می‌کنند، طراحی شدهاند. با این روش‌ها آنها می‌توانند کارهای خود را دیجیتالی کرده و مقیاس‌بندی کنند. این مورد در جاهایی که تجارت دیجیتال گسترده‌تری دارد، امکان رشد بیشتری پیدا می‌کند.
در کنار اینها، فعالیت‌های مرتبط با غذا و نوشیدنی، پوشاک و لوازم جانبی، مبلمان و وسایل دکوری و تبادلات میان‌شرکتی هم هستند.
تجارت‌الکترونیک و فناوری خرده‌فروشی به نسبت سایر بخش‌ها کمی لاگوس‌محورتر است. ۵۲ تا از ۵۸ استارتاپ یعنی ۹۰ درصد آنها داخل شهر هستند. در ابوجا، ایبادان، پورت‌هارکورت و آبا هم فعالیت‌هایی وجود دارد.
کاهش سرمایهگذاریهای جدید بیانگر کاهش نسبی علاقه‌مندی به راه‌اندازی شرکت‌های تجارت الکترونیک نیجریه‌ای، در مقایسه با سال‌های ترقی ژومیا، است. این درحالی است که ۱۰ مورد از شرکت‌های تجارت‌الکترونیک و فناوری خرده‌فروشی فعال فعلی، در سال ۲۰۱۵ و ۹ مورد دیگر در سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شدهاند، بعد از آن، هیچ سالی نبوده که بیش از ۵ شرکت راه‌اندازی شود، تا اینکه در سال ۲۰۲۱ این آمار به ۷ عدد رسید.
شرکت‌هایی که اخیرا در این زمینه راه‌اندازی شدهاند، اکثرا پلتفرمهای تسهیل‌کننده‌ی فناوری خرده‌فروشی یا تجارت الکترونیک هستند که برخلاف خدمات تجارت الکترونیک با مشتری رودر‌رو کار می‌کنند.
سلامت الکترونیک
سلامت الکترونیک، با ۴۵ استارتاپ یعنی ۹.۴ درصد، سومین بخش در چشم‌انداز استارتاپی نیجریه است. استارتاپ‌های مرتبط با سلامت الکترونیک نیجریه هم مانند سایر بازارها، به واسطه‌ی کووید ۱۹، درچند سال اخیر با تغییر به سمت راه‌های دیجیتالی و غیرحضوری تقویت شدهاند. در این دوران، برخلاف گذشته، مراجعین و موسسات پزشکی به خدمات مجازی علاقه پیدا کردند.
از این ۴۵ سرمایه‌گذاری صورت گرفته، ۲۲.۲ درصد مربوط به مدیریت تمرینات متمرکز بر تسهیلات و راه‌‌کارهای تدارکات، ۱۵.۶ درصد اطلاعات سلامت و پلتفرمهای خدمات درمانی مجازی و ۱۵.۶ درصد مربوط به رزرو نوبت پزشک است. از این‌رو، سلامت الکترونیک نیجریه بیشتر روی قابلیت‌های سیستم خدمات درمانی متمرکز شده و با فعالیت نسبتا کمی که در فضای تشخیصی دارد، در مقابل بقیه‌ی قاره ایستاده است.
یکی دیگر از تضادهای سلامت الکترونیک نسبت به باقی اکوسیستم استارتاپی نیجریه، تنوع بیشتری است که به لحاظ موقعیت جغرافیایی دارد. تنها ۷۵.۶ درصد از سرمایهگذاریهای سلامت الکترونیک این کشور در لاگوس هستند و این به طور قابل‌توجهی کمتر از میانگین ملی است. طبق بررسی‌ها، سرمایه‌گذاری‌هایی در ابوجا، انوگو، ایبادان، شهر بنین، گارکی و پورت هارکوک هم دیده شده.
۳۸.۷ درصد استارتاپ‌های سلامت الکترونیک نیجریه، در تیم بنیانگذارانشان، نمایندگان خانم دارند
تکنولوژی آموزشی
به عنوان چهارمین استارتاپ فعال، می‌توان تکنولوژی آموزشی را نام برد. ۳۵ شرکت، یعنی ۷.۳ درصد در این زمینه فعالیت می‌کنند. فعالیت در این زمینه، در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته. ۵۷.۱ درصد از سرمایه‌گذاری‌هایی که این گزارش نشان میدهد، در سال‌های ۲۰۱۸ و بعد از آن شروع به فعالیت کرده‌اند.
لاگوس، با ۹۱.۴ درصد سرمایه‌گذاری فعال در این شهر، مرکز تکنولوژی آموزشی نیجریه به حساب می‌آید. این آمار بیشتر از میانگین ملی است. همچنین در ابوجا، ایبادان و کدونا هم فعالیت‌هایی در این مورد وجود دارد.
این ۳۵ استارتاپ در مجموع ۱۰۹۶ شغل ایجاد کرده‌اند که برابر با ۵.۷ درصد از کل استخدامی‌های اکوسیستم استارتاپی نیجریه است. این نشان میدهد که به‌طور میانگین در هر استارتاپ، ۳۱ نفر مشغول به کار هستند که بیشتر از میزان اشتغال در سلامت الکترونیک است، اما به نوعی از تجارت الکترونیک و فین‌تک عقب‌تر است. یو لِسِن (۲۲۵)، ای‌ال‌تی اسکول (۱۳۰)، توتریا (۱۳۰) و پرپ کلس (۱۰۴) کارفرمایان اصلی به حساب می‌آیند.
احتمال اینکه شرکت‌های مرتبط با تکنولوژی آموزشی، دچار نوعی شتاب یا دوره‌ی‌نهفتگی بشوند، نسبت به همتایان‌شان بیشتر است، چطور که ۱۸ شرکت یعنی ۵۱.۴ درصد در همین شرایط هستند. با این‌حال، فقط ۲ تا از ۳۵ شرکتی که ذکر شده، یعنی ۵.۷ درصد از کل شرکت‌ها، در تیم بنیانگذارانشان موسس خانم دارند.
۵۷.۱ درصد از سرمایه‌گذاری‌هایی که این گزارش نشان میدهد، در سال‌های ۲۰۱۸ و بعد از آن شروع به فعالیت کرده‌اند.
سیستم حملونقل هوشمند و تدارکات
استارتاپ‌های سیستم حملونقل هوشمند و تدارکات، با ۲۸ شرکتی که دارد ۵.۸ درصد از کل استارتاپ‌های مرتبط با تکنولوژی نیجریه را شامل می‌شود. از آن ۲۸ شرکت، می‌توان گفت که ۱۰ مورد سیستم حملونقل هوشمند و ۱۸ مورد خدمات تدارکات هستند، ولی بسیاری از آنها ترکیب دو مورد را دربر دارند.
به طورکلی انتشارات تحقیقاتی دیسراپت آفریقا این دو دسته را از هم جدا می‌کند. با این وجود، میزان تداخل بین این دو دسته، با بسیاری از پلتفرمهای سرویس‌های حملونقل نیجریه‌ای مثل خدمات توزیع و تحویل، نشان میدهد که ترکیب این دو منطقی است.
این فعالیت‌ها عمدتا در لاگوس متمرکز شدهاند. ولی ۲۷ تا از ۲۸ استارتاپ ذکر شده، خارج از شهر هستند. گرچه بسیاری از آنها خدماتشان را در سایر شهرهای نیجریه هم ارائه می‌دهند. ما یکی از سرمایه‌گذاری‌ها که دفترمرکزی آن در ایبادان واقع شده را بررسی کرده‌ایم.
راه‌اندازی بخش‌های سیستم حملونقل هوشمند و تدارکات، عموما در دهه‌ی گذشته و به طور یکنواخت صورت گرفته. البته سال ۲۰۱۹، سال نسبتا مشکلی بود. چون ۸ تا از ۲۸، یعنی ۲۸.۶ درصد استارتاپ‌هایی که اینجا معرفی شده در این ۱۲ ماه شروع به کار کرده‌اند.
استارتاپ‌های سیستم حملونقل هوشمند و تدارکات نیجریه، ۱۳۷۴ نفر را استخدام کرده‌اند. یعنی به طور میانگین هر شرکت ۴۹ نفر را جذب کرده. این آمار با بخش‌های پیشرو مثل فین‌تک، تجارت الکترونیک و فناوری خرده‌فروشی قابل مقایسه است. بزرگترین کارفرمایان این زمینه، کوبو۳۶۰ (۲۶۳)، مکس (۲۱۱) و گوکادا (۱۵۲) است.
۱۷ تا یا ۶۰.۷ درصد استارتاپ‌های این بخش احتمالا در یک شتاب یا دوره‌ی‌نهفتگی شرکت کرده‌اند. اما تعداد خانم‌ها در تیم بنیانگذارانشان بسیار کم است. از گزینه‌های بررسی شده، تنها دو شرکت حداقل یک خانم در بین موسسان‌شان دارند که تنها ۷.۱ درصد شرکت‌های این حوزه را شامل می‌شود.
استارتاپ‌های سیستم حملونقل هوشمند و تدارکات نیجریه، ۱۳۷۴ نفر را استخدام کرده‌اند. یعنی به طور میانگین هر شرکت ۴۹ نفر را جذب کرده
استخدام و منابع‌انسانی
۲۴ تا از شرکت‌هایی که در این گزارش مورد بررسی قرارگرفته‌اند یعنی ۵ درصد از کل، در بخش‌های استخدامی یا منابع انسانی فعال هستند. منظور از این بخش‌ها، پلتفرمهای مرتبط با تکنولوژی است که به افراد کمک می‌کند تمام مدت به فرصت‌های شغلی آزاد یا برنامه‌هایی که روند استخدام تا بازنشستگی را تسهیل می‌کند، دسترسی پیدا کنند.
لاگوس به وضوح مرکز اصلی این فعالیت‌ها است. ۲۳ تا از ۲۴ استارتاپ در لاگوس و یکی از آنها در ابوجا پایه‌گذاری شده. این ۲۴ استارتاپ در بازه زمانی‌های نسبتا منظمی، بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ راه‌اندازی شدهاند. سال ۲۰۱۷ به جهت میزان این راه‌اندازی‌ها، پربارترین سال بوده.
در این ۲۴ استارتاپ مرتبط با استخدام و منابع‌انسانی، ۹۰۸ کارمند مشغول به کار هستند. این رقم ۴.۷ درصد از کل و میانگین ۳۸ نفر در هر استارتاپ است. دکاگون (۵۵۷)، منابع انسانی سیم‌لس (۱۳۲)، ما‌ی‌جاب‌مگ (۳۳) و تراوردک (۳۳) در این زمینه، بزرگترین کارفرمایان هستند.
این بخش در مورد شتابدهی نسبتا ضعیف عمل می‌کند. به طوری که ۸ استارتاپ (۳۳.۳ در کل)، درگیر بعضی برنامه‌ها، مثل داشتن نمایندگان خانم شدند ولی فقط ۳ شرکت، یعنی ۱۲.۵ درصد حداقل یک موسس خانم دارند.
۳۳.۳ درصد از استارتاپ‌های مرتبط با استخدام و منابع‌انسانی شتاب گرفتند.
فناوری کشاورزی
فناوری کشاورزی هم هم‌پای استخدام و منابع انسانی جلو رفته و تنها یک استارتاپ کمتر دارد. ۲۳ استارتاپ فناوری متمرکز بر کشاورزی در نیجریه ۴.۸ درصد از کل را تشکیل میدهد.
اکثر استارتاپ‌های فناوری کشاورزی نیجریه‌ای یا پلتفرمهای تجارت‌الکترونیک هستند، یا خدمات فین‌تک. پلتفرمهای تجارت الکترونیک، محصولات کشاورزی را در مقیاس بزرگ یا کوچک، با خریداران مرتبط می‌کنند. خدمات فین‌تک هم به کشاورزان کمک می‌کند تا به منابع مالی ضروری برای مشارکت یا برآورد کسب‌و‌کارشان دسترسی پیدا کنند. این دو، ۶۵.۲ درصد از سرمایهگذاریهای فناوری کشاورزی نیجریه را تشکیل می‌دهند که با در نظر گرفتن تقسیم‌بندی و مدیریت کشاورزی و زنجریه‌ی غذایی، در رتبه‌های سوم یا چهارم قرار می‌گیرند.
تعداد قابل توجهی از استارتاپ‌های کشاورزی نیجریه، خارج از مناطق مرسوم شهری و استارتاپی مستقر شدهاند تا مناسب با حس‌و‌حال روستایی این بخش باشد. کمتر از نیمی از آنها در لاگوس و بیش از ۱۳ درصد در ابوجا و ایبادان هستند. استارتاپ‌های کشاورزی در نقاط وسیعی از جمله ایسین، جوز، کانو، اووری و اویو پخش شدهاند.
این ۲۳ استارتاپ فناوری کشاورزی، حدود ۶۱۲ نفر یعنی ۳.۲ درصد از کل نیجریه را استخدام کرده و به طور میانگین در هر استارتاپ ۲۷ نفر مشغول به کار هستند. بزرگترین کارفرمایان، تریواگریک (۲۴۲)، افریمش (۴۲) و هلوتراکتور (۳۹) هستند. استارتاپ‌های فناوری کشاورزی، به طور نامتناسب و غیرقابل برآوردی احتمال شتاب یا رشد دارند (۱۵.۶۵.۲ درصد). تنها یکی از آنها موسس خانم دارند.
سرگرمی
در مقایسه با سایر اکوسیستم‌های استارتاپی آفریقایی بزرگ، نیجریه تعداد زیادی استارتاپ متمرکز بر سرگرمی دارد. ۲۲ شرکت فعال در زمینه‌ی بازی و موسیقی، ۴.۶ درصد مجموع را تشکیل میدهد. هریک از این سرمایه‌گذاری‌ها در لاگوس مستقر هستند.
از آنجایی که از سال ۲۰۱۱، در هر سال بیش از ۴ کسب‌و‌کار شروع به کار نکرده‌اند، هیچ روند قابل تشخیصی برای زمان راه‌اندازی این شرکت‌ها وجود ندارد. در ۲۲ استارتاپ سرگرمی‌ای که اینجا مورد بررسی قرارگرفته‌اند، ۵۲۴ نفر یعنی به طور میانگین ۲۴ نفر در هر استارتاپ مشغول به کار شدهاند. ایروکو (۳۱۱نفر)، استارز (۴۴) و اورنج وی‌اف‌ایکس (۴۳)، بیشترین تعداد را دارند.
هشت استارتاپ سرگرمی یعنی (۳۶.۴ درصد) شتاب گرفته‌اند. این در صورتی است که فقط یک خانم (۴.۵ درصد) در بین بنیان‌گذارها وجود دارد.
بازاریابی
فناوری بازاریابی با ۱۳ شرکت در سراسر کشور، ۲.۷ درصد از نیجریه را تشکیل میدهد. یازده عدد از آنها برابر با (۸۴.۶ درصد) در لاگوس واقع شده. دو شرکت هم در ابوجا و کادونا مستقر هستند.
استارتاپ‌های این حوزه تثبیت‌شده‌تر از بخش‌های دیگر هستند. تقریبا نیمی از آنها یعنی ۶ شرکت، در سال ۲۰۱۴ تشکیل شدهاند. در سال‌های بعد از آن، راه‌اندازی شرکت‌ها بسیار آرام‌تر جلو رفته. سه شرکت بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ شروع به کار کرده‌اند، که نشان‌دهنده‌ی افزایش فعالیت‌ها است.
۱۳ استارتاپ فعال در این بخش، ۱۴۹ شغل به وجود آورده‌اند. تنک‌یو‌کش (۵۶)، ترمی (۳۱) و دوچیس (۱۴) بزرگترین کارفرماهای این حوزه هستند. ۴ شرکت یعنی ۳۰.۸ درصد، دچار نوعی شتاب یا دوره‌ی نهفتگی شدهاند و فقط یکی از آنها یعنی ۷.۷ درصد، حداقل یک موسس خانم دارند.
انرژی
بخش انرژی نیجریه نسبتا نوپا است. ۹ شرکت دارد و ۱.۹ درصد کل را تشکیل میدهد. ۸ شرکت در لاگوس و یکی در ابوجا مستقر شده. این شرکت‌ها در فواصل نسبتا منظمی بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱ راه‌اندازی شدهاند.
استارتاپ‌های مرتبط با انرژی نیجریه، شتابدهی شدهاند، ۵۵ درصدشان نوعی برنامه را گذرانده‌اند و نسبت به همتایان خود در بخش‌های دیگر متنوع‌تر هستند. چهار مورد از این استارتاپ‌ها یعنی ۴۴.۴ درصد، در تیم بنیانگذارانشان، حداقل یک موسس خانم دارند.
این ۹ شرکت سرمایه‌گذاری، ۴۲۹ شغل به وجود آورده‌اند که برابر با ۲.۲ درصد نیجریه است. به طور متوسط، ۴۸ نفر یا بیشتر در هر شرکت مشغول به کار هستند. دای‌استار پوار (۱۰۹)، آرانرژی (۹۱) و رِن‌سورس (۹۰) کارفرمایان پیشروی این بخش به حساب می‌آیند.
تکنولوژی ملک
یکی دیگر از بخش‌های توسعه نیافته‌ی مربوط به آزمون و خطا برای اجاره یا خرید مسکن در نیجریه، تکنولوژی اموال است. این گزارش ۷ استارتاپ فعال حال حاضر در این بخش را بررسی کرده که ۱.۵ درصد کل را تشکیل میدهد.
تکنولوژی اموال، کمتر از سایر بخش‌ها در لاگوس متمرکز شدهاند. گرچه که هنوز ۵ استارتاپ (یعنی ۷۱ درصد)، در شهرها مستقر هستند. آنها در ابوجا و ایبادان هم نمایندگی دارند. سه تا از هفت استارتاپ در سال ۲۰۱۷ تاسیس شدهاند و بعد از سال ۲۰۱۹ هیچ راه‌اندازی‌ای صورت نگرفته.
این ۷ استارتاپ تاکنون ۱۵۴ شغل، یعنی تقریبا در هر استارتاپ ۲۲ شغل ایجاد کرده‌اند. سه تا از آنها (۴۲.۹ درصد) دچار نوعی شتاب یا دوره‌ی نهفتگی شدهاند و فقط یکی از آنها (۱۴.۳ درصد)، حداقل یک موسس خانم دارد.
منابع مالی
رشد کلی در سرمایهگذاریهای استارتاپ‌های نیجریه‌ای خیره‌کننده بوده است. زمانی که رکوردهای دیسراپت آفریقا در سال ۲۰۱۵ شروع شد، استارتاپ‌های نیجریه‌ای مجموعا ۴۹.۴۰۴.۰۰۰ دلار آمریکا جمع‌آوری کردند. تا آگوست ۲۰۲۲ این وضعیت به سرعت جلو رفت و تا کنون برای امسال ۷۴۷.۹۰۸.۰۰۰ دلار آمریکا تضمین شده. این رقم کمتر از مبلغ کا سالانه‌ی نیجریه در سال ۲۰۲۱ است، بنابراین می‌توانیم تا پایان امسال انتظار رقم بالاتری را داشته باشیم.
منابع مالی
بیشترین دور جذب مالی هرسال هم به مبالغ سر به فلک کشیده‌ی نیجریه می‌رسد. تا اینجای امسال، بزرگترین دور افشا شده به فلاترویو تعلق گرفته که در ماه فوریه ۲۵۰ میلیون دلار آمریکای سری دی به دست آورده. در مقایسه‌ی این میزان با اوج سال‌های اولیه که در سال ۲۰۱۵، ۱۳ میلیون دلار آمریکا، در سال ۲۰۱۶، ۱.۳ میلیون دلار آمریکا و در سال ۲۰۱۷، ۱۰ میلیون دلار آمریکا بوده، مقیاس رشد مشهود است. این رکورد جدید نشان‌دهنده‌ی افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در نیجریه و همچنین بلوغ اکوسیستم به وسیله‌ی شرکت‌های قدرتمندی است که در طول چرخه‌ی عمر یک استارتاپ روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنند.
فین‌تک در نیجریه از اهمیت بالایی برخوردار است. از زمانی که گزارش‌های دیسراپت آفریقا شروع شد، فین‌تک هرسال و در بین تمام بخش‌ها، بهترین سرمایه‌گذاری شناخته شد. این سرمایه‌گذاری دائما درحال رشد است. در سال ۲۰۲۲، این بخش ۵۰۷ دلار آمریکا سرمایه جذب کرده که ۶۷.۸ درصد کل بودجه‌ی امسال نیجریه را شامل می‌شود. رشد میزان سرمایه‌گذاری در بخش فین‌تک نیجریه هم شگفت‌انگیز است. به خصوص در دو سال گذشته که مجموع بودجه‌ی فین‌تک از مرز نیم میلیارد دلار هم عبور کرد.
تیم سرمایه گذاری بذری ایران تک لب
